Tổng quan về giải bóng đá Ngoại Hạng Anh

Nguồn gốc và sự hình thành của giải English Premier League (EPL)

Ngoại Hạng Anh được thành lập vào ngày 20 tháng 2 năm 1992 với tên gọi FA Premier League sau quyết định của các câu lạc bộ tham dự Football League First Division tách khỏi Football League, một giải đấu khởi nguồn từ năm 1888, nhằm tận dụng lợi thế về các thỏa thuận bản quyền truyền hình.

Ngày nay, giải đấu này giữ vị thế là giải đấu bóng đá hấp dẫn nhất thế giới. Mặc dù các câu lạc bộ hàng đầu ở Anh không giành được nhiều cúp châu Âu như các câu lạc bộ hàng đầu ở Tây Ban Nha, nhưng Premier League vẫn được coi là giải đấu cạnh tranh khốc liệt nhất thế giới ở cấp độ câu lạc bộ.

Premier League giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh

Mùa giải đầu tiên của giải đấu mới thành lập diễn ra vào năm 1992-1993. Mùa giải đó, giải đấu bao gồm 22 câu lạc bộ (giảm từ 20 bắt đầu ở mùa giải 1995–1996). Brian Deane của Sheffield United đã ghi bàn thắng đầu tiên ở trận đấu khai màn Premier League vào lưới Manchester United trong chiến thắng 2-1. West Ham United, Luton Town và Notts County là ba đội xuống hạng từ giải hạng Nhất cũ vào cuối mùa giải 1991–1992 và họ thể không tham gia mùa giải Premier League mới.

Khi Premier League được thành lập, có 22 câu lạc bộ bóng đá Anh tham gia. Tuy nhiên, người ta luôn có ý định giảm con số đó xuống còn 20 để thúc đẩy sự phát triển ở cấp câu lạc bộ khiến nó vươn ra quốc tế. Kết quả là 4 câu lạc bộ Premier League phải xuống hạng và 2 câu lạc bộ từ hạng Nhất lên hạng vào cuối mùa giải 1994/95.Mặc dù, giải Ngoại hạng Anh là thương hiệu bóng đá lớn nhất thế giới ngày nay, nhưng ít ai biết được rằng giải đấu cao nhất xứ sở sương mù lại rất khác so với tưởng tượng của nhiều người hâm mộ vào đầu những năm 1990.

Lịch sử Ngoại hạng Anh

Trong số những giải đấu hàng đầu thế giới, giải Ngoại hạng Anh (EPL) là giải đấu sinh lợi và được theo dõi nhiều nhất. Tuy nhiên, xét đến việc Premier League chỉ mới được thành lập và đổi tên vào ngày 15 tháng 8 năm 1992, thật khó để tin rằng hạng đấu cao nhất nước Anh đã tồn tại từ rất lâu từ trước đến nay.

Bóng đá Anh đạt đến đỉnh cao vào những năm 1980 khi mà chủ nghĩa côn đồ tràn lan khắp các sân vận động đổ nát. Năm 1985, trận chung kết cúp C1 châu Âu của Liverpool với Juventus đã bị hủy hoại bởi cái chết của 39 cổ động viên tại sân vận động Heysel ở Bỉ. Sau đó, hầu hết các cầu thủ hàng đầu thế giới thậm chí đã không cân nhắc việc chơi bóng ở Anh.

Do hậu quả của thảm họa Hillsborough khủng khiếp năm 1989, hậu quả của trận bán kết FA Cup giữa Liverpool và Nottingham Forest là 96 cổ động viên thiệt mạng và hơn 150 người bị thương. Các sân vận động có đủ chỗ ngồi được ra đời do đề xuất của Lord Justice Taylor về việc đại tu các sân bóng.

Tại sao Premier League được hình thành

Các câu lạc bộ hàng đầu nước Anh lúc bấy giờ không hài lòng khi phải đối mặt với chi phí quá cao và mối lo ngại ngày càng tăng về việc không thể chiêu mộ được những cầu thủ chất lượng. 

Để tận dụng doanh thu truyền hình, 10 câu lạc bộ đã cảnh báo rằng sẽ ly khai khỏi giải đấu ngay từ năm 1988. Tháng 10 năm 1990, Greg Dyke, giám đốc điều hành của London Weekend Television, đã gặp đại diện của các câu lạc bộ lớn để thành lập Premier League.

Trước năm 1986, mỗi câu lạc bộ ở giải hạng Nhất chỉ nhận được khoảng 25.000 bảng mỗi năm từ bản quyền truyền hình. Con số này tăng lên khoảng 50.000 bảng Anh trong cuộc đàm phán năm 1986, sau đó lên 600.000 bảng Anh vào năm 1988 khi các câu lạc bộ lớn cho rằng họ cảm thấy mình xứng đáng được nhiều hơn thế.

Greg Dyke - người có ảnh hưởng lớn tới việc Ngoại Hạng Anh ra đời

Thể thức thi đấu Premier League

Do yêu cầu của Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA), cơ quan quản lý bóng đá quốc tế, rằng các giải đấu trong nước phải giảm số trận đấu, số câu lạc bộ giảm xuống còn 20 vào năm 1995, với việc 4 đội xuống hạng và chỉ có 2 đội lên hạng. Ở mùa giải đầu tiên cũng là mùa giải có số đội tham gia thi đấu cao nhất là 22 đội.

Ngày 8 tháng 6 năm 2006, FIFA yêu cầu tất cả các giải đấu lớn của châu Âu, gồm cả Serie A của Italia và La Liga của Tây Ban Nha giảm xuống còn 18 đội bắt đầu từ mùa 2007–2008. Premier League phản ứng bằng cách đưa ra các ý định của họ để phản đối việc cắt giảm. Cuối cùng, mùa 2007-2008 vẫn khởi tranh với 20 đội. Giải đấu được đổi tên từ FA Premier League đơn giản hơn thành Premier League vào năm 2007.

Sẽ có 20 câu lạc bộ và tất cả các đội bóng là một phần của hệ thống thi đấu vòng tròn tính điểm, mỗi câu lạc bộ thi đấu với nhau hai lần trong một mùa giải (thường từ tháng 8 đến tháng 5 năm sau), một lần tại sân nhà của họ và một lần tại sân đối thủ. Khi một đội thắng họ nhận được ba điểm, nếu họ hòa sẽ nhận được một điểm và sẽ không nhận bất kỳ điểm số nào nếu để thua.

Vị trí của các đội trên bảng xếp hạng dựa trên tổng điểm, hiệu số bàn thắng bại và số bàn thắng ghi được. Các thông số trên của các đội vẫn bằng nhau thì coi như chiếm cùng một vị trí. Nếu việc bằng nhau đó quyết định tới chức vô địch, xuống hạng hay giành quyền tham dự 1 giải đấu khác, 1 trận play-off sẽ được diễn ra trên sân trung lập để xác định thứ hạng. Năm 2008 đã từng có đề xuất thêm vòng đấu thứ 39 nhưng ý tưởng này đã bị hủy bỏ.

Thăng hạng và xuống hạng

Giải bóng đá Anh (EFL) Championship và Premier League đều có hệ thống lên xuống hạng. Ba đội có vị trí thấp nhất trong mùa giải Premier League sẽ xuống hạng ở Football League Championship.

Hai đội đứng đầu của giải hạng Nhất (Championship) được thăng hạng lên Premier League cùng với một đội nữa được thăng hạng do loạt trận playoff loại trực tiếp giữa các đội bóng xếp thứ ba, thứ tư, thứ năm và thứ sáu ở giải hạng Nhất.

Các suất tham dự các giải đấu châu Âu

Mùa giải 2009–10, suất tham dự UEFA Champions League thay đổi, 4 đội đứng đầu Premier League giành quyền tham dự Champions League với việc 3 đội dẫn đầu lọt trực tiếp vào vòng bảng. Trước đó chỉ có 2 đội dẫn đầu lọt trực tiếp. Đội xếp thứ 4 tham dự Champions League ở vòng play-off dành cho các đội không vô địch và phải thắng sau 2 lượt trận mới được vào vòng bảng.

Đội xếp thứ 5 Premier League sẽ trực tiếp tham dự UEFA Europa League, đội thứ 6 và thứ 7 được tham dự hay không, phụ thuộc vào đội vô địch 2 cúp quốc nội là FA Cup và League Cup. Hai suất Europa League sẽ được dành cho đội vô địch của giải đấu đó, nếu đội vô địch Fa Cup hoặc League Cup đã giành quyền tham dự Champions League, thì suất đó sẽ dành cho đội có vị trí kết thúc ở vị trí cao hơn tại Premier League. Một suất tham dự UEFA Europa League khác cũng có thể giành được nhờ giải Fair Play. Nếu Premier League là một trong ba giải ở bảng xếp hạng Fair Play của châu Âu, đội xếp cao nhất trong bảng xếp hạng Fair Play Premier League nếu chưa giành quyền tham dự cúp châu Âu sẽ được tham dự từ vòng loại thứ nhất Europa League.

Một ngoại lệ xảy ra năm 2005, khi Liverpool vô địch Champions League năm trước đó, nhưng họ không giành được quyền tham dự Champions League tại Premier League mùa giải đó do nằm ngoài top 4. UEFA dành cho Liverpool quyền đặc biệt tham dự Champions League giúp nước Anh có 5 đội tham dự. UEFA sau đó đưa ra quy định đội đương kim vô địch mặc nhiên được tham dự vào mùa sau bất chấp kết quả của họ tại giải quốc nội. Tuy nhiên, đối với những quốc gia có 4 suất tham dự Champions League, nếu nhà vô địch Champions League kết thúc ở vị trí ngoài đội đứng đầu ở giải quốc nội, đội đó sẽ lấy suất tham dự của đội xếp thứ 4. Tại thời điểm đó, không có một liên đoàn nào có hơn 4 đại diện tham dự Champions League. Điều này diễn ra vào năm 2012, khi Chelsea – đội vô địch Champions League năm trước đó nhưng xếp thứ 6 tại giải trong nước – giành suất tham dự Champions League của Tottenham và Tottenham phải xuống chơi ở Europa League.

Bắt đầu từ mùa giải 2015-2016, đội vô địch Europa League sẽ được tham dự Champions League ở mùa giải tiếp theo, suất tham dự Champions League cho mỗi quốc gia tối đa lên 5 đội. Nếu các quốc gia có 4 suất dự Champions League sẽ chỉ kiếm được suất thứ 5 nếu một câu lạc bộ không nằm trong top 4 ở giải đấu quốc nội mà vô địch Champions League và Europa League. Năm 2007, Premier League trở thành giải đấu có thứ hạng cao nhất ở châu Âu dựa theo thành tích của các câu lạc bộ Anh tại đấu trường châu Âu trong vòng 5 năm qua.

          Liverpool là đội giành được nhiều danh hiệu Champions League trong các đội bóng Anh với 6 lần

Các đội từng vô địch Premier League 

Tính đến hết mùa giải 2022-2023, trải qua 31 mùa giải chỉ có 7 CLB trên tổng số 50 đội tham dự có thể chạm tay vào chức vô địch Ngoại Hạng Anh trong đó:

Manchester United 13 lần: 

Sẽ rất lâu nữa sẽ có thể có đội bóng phá vỡ được số lần vô địch Ngoại Hạng Anh của Man Utd, tuy nhiên lần gần nhất họ vô địch đã cách đây 10 năm cũng là mùa giải cuối cùng của Sir Alex Ferguson, 13 lần vô địch trên nhờ công lớn của Sir Alex Ferguson khi ông có được từng đó danh hiệu trong vòng 26 năm dẫn dắt Man Utd, cho đến nay trải qua 5 đời HLV khác nhau họ vẫn chưa thể chạm tay vào chức vô địch khi thành tích tốt nhất vẫn chỉ là ngôi Á Quân.

Mùa giải 2012-2013 - lần gần nhất mà Man Utd vô địch Ngoại Hạng Anh

Manchester City 7 lần: 

Trước những năm 2010, khi được hỏi về thành phố Manchester, người ta dường như chỉ biết đến Manchester United, nhưng nhờ sự lột xác dưới bàn tay của những người Arabs, Man City đã lột xác và trở thành đội bóng thống trị bóng đá trong vòng 10 năm qua. Chức vô địch đầu tiên của Man City đến theo một kịch bản điên rồ nhất. Ở mùa giải 2011-2012, khi chỉ còn 5 vòng đấu nữa khép lại, Man Utd đã bỏ xa Man City với khoảng cách 8 điểm, ít ai ngờ rằng Man City sẽ lội ngược dòng để có được danh hiệu đầu tiên nhưng Man Utd đã chủ quan khi đánh mất đi lợi thế khi đến vòng 36, Manchester City đã thắng Manchester United trong cuộc đối đầu trên sân nhà (lượt đi đã thắng 6-1 tại Old Trafford) và lấy lại ngôi đầu với 83 điểm (cao hơn đối thủ về hiệu số bàn thắng). Đến vòng cuối cùng, đội Manchester City đã có 1 trận đấu nghẹt thở với đối thủ cần điểm để trụ hạng Queen Park Rangers với bàn thắng ấn định tỷ số 3-2 ở phút bù giờ cuối cùng, Sergio Aguero đã đưa Manchester City trở thành nhà vô địch giải đấu cao nhất nước Anh sau 44 năm chờ đợi dưới sự dẫn dắt của Roberto Mancini. Mùa giải 2013/2014, Man City có lần thứ 2 nâng cao danh hiệu của Manuel Pellegrini trước khi sự xuất hiện của Pep Guardiola ở mùa giải 2016-2017 thời kỳ huy hoàng nhất của Man City. Dưới sự dẫn dắt của Pep Guardiola, Man City đã liên tục phá đi những kỷ lục ở ngay mùa giải thứ 2 với 100 điểm và 106 bàn thắng để vô địch Ngoại Hạng Anh. Họ lập kỷ lục chuỗi thắng sân khách liên tiếp (11) và trong một mùa (18) lập kỷ lục của câu lạc bộ bằng chuỗi 28 trận liên tiếp bất bại trong tất cả các giải đấu, 30 trận liên tiếp bất bại trong giải, 20 trận thắng liên tiếp trên sân nhà trong tất cả các giải đấu và chiến thắng 13 trận sân khách trong một mùa giải. Trong mùa 2018–19, Guardiola đã đưa lạc bộ bảo vệ các danh hiệu Premier League khi đạt 98 điểm lần đầu tiên trong lịch sử của Manchester City, câu lạc bộ này đã bảo vệ thành công danh hiệu đạt được năm trước đó. 3 mùa giải gần đây cũng chứng kiến sự thống trị của đoàn quân Pep Guardiola khi họ đã cân bằng thành tích vô địch giải đấu 3 lần liên tiếp của hàng xóm Man Utd. Trong 6 mùa giải gần đây thì họ vô địch tới 5 lần.

Khởi đầu cho sự thành công của Man City ở Ngoại Hạng Anh

Chelsea 5 lần:

Tháng 6 năm 2003, Ken Bates bán Chelsea cho tỷ phú người Nga Roman Abramovich với giá 140 triệu bảng Anh. Đây được cho là quyết định thành công nhất của CLB. Dưới thời tân chủ tịch tỷ phú người Nga, Chelsea đã đặt quyết tâm mạnh mẽ trở thành một thế lực của bóng đá Anh, nhưng ở mùa đầu tiên Gã thợ hàn Ranieri đã không thành công khi không đem về bất kỳ danh hiệu nào và đã bị sa thải.

Jose Mourinho với thành công chức vô địch Champions League cùng với Porto là người được bổ nhiệm. Mùa hè năm đó, Chelsea đã có những sự bổ sung lực lượng quan trọng sau một mùa giải trắng tay như thủ môn Petr Cech, tiền đạo Didier Drogba và họ đã lật đổ sự thống trị của Arsenal và Manchester United khi đăng quang ngôi vô địch Giải Ngoại hạng Anh cùng điểm số kỷ lục 95 điểm với 29 trận thắng, hòa 8 trận và chỉ thua duy nhất 1 trận, mùa giải tiếp theo cũng không có bất kỳ khó khăn nào khi đoàn quân của Mourinho bảo vệ danh hiệu vô địch.

Phải mất tới 4 năm, Chelsea mới có thể nâng cao danh hiệu vô địch ở lần thứ 3 khi đó Carlo Ancelotti nắm quyền. Sau đó, Mourinho trở về Chelsea dẫn dắt CLB lần thứ 2 và giúp cho Chelsea có được chức vô địch lần thứ 4 ở mùa giải 2014-2015, 2 năm sau đó ở mùa giải 2016-2017 khi bổ nhiệm Antonio Conte ngay trong mùa giải đầu tiên dẫn dắt, Conte giúp cho Chelsea lên đỉnh nước Anh lần thứ 5, đó cũng là danh hiệu Ngoại Hạng Anh gần nhất của Chelsea trong những năm trở lại đây.

Chelsea vô địch 2004/2005 khi chỉ để thủng lưới 15 lần

Arsenal 3 lần:

Vào những năm cuối thập niên 1990 và đầu thập niên 2000, Arsenal đã có những thành công lớn mà một phần bởi quyết định ký hợp đồng với huấn luyện viên nước ngoài đầu tiên trong lịch sử câu lạc bộ, Arsene Wenger từ ban lãnh đạo Arsenal vào ngày 30 tháng 9 năm 1996. Wenger đã có những thay đổi táo bạo trong chiến thuật, chế độ ăn uống, cách huấn luyện và chính sách chuyển nhượng. Ông đã đưa một số cầu thủ nước ngoài vào thi đấu cũng như đào tạo các cầu thủ trẻ người Anh. Arsenal đoạt cú đúp Ngoại Hạng Anh và Cúp FA mùa giải 1997–1998 và 2001-2002. Đặc biệt là chức vô địch Ngoại Hạng Anh mùa giải 2003-2004 với trọn vẹn 38 trận bất bại (26 trận thắng, 12 trận hòa), từ đó các cổ động viên đặt cho họ biệt danh The Invincible. Đó là một phần trong chuỗi 49 trận bất bại của Arsenal tại Giải bóng đá Ngoại hạng Anh kể từ ngày 7 tháng 5 năm 2003 đến ngày 24 tháng 10 năm 2004 một kỷ lục của bóng đá Anh. Kể từ mùa giải không tưởng đó, họ vẫn chưa thể nâng cao thêm 1 lần danh hiệu Ngoại Hạng Anh nào cả, ngay trong mùa giải trước tưởng rằng như họ sẽ vô địch giải đấu khi liên tục dẫn đầu bảng nhưng đoàn quân của Mikel Arteta lại vụt mất đi cơ hội của mình và đành xếp vị trí á Quân chung cuộc.. 

Cup vàng duy nhất trong lịch sử giải đấu ở 30 mùa giải qua

Blackburn Rovers 1 lần:

Giải đấu Ngoại hạng Anh 1994-1995 chắc chắn là một mùa giải khó quên đối với người hâm mộ Blackburn vì vô số lần thót tim. Trong trận đấu gặp Liverpool, các cầu thủ Blackburn nhanh chóng ghi bàn nhờ công của Alan Shearer. Tuy nhiên Liverpool đã chơi hết mình và hai bàn thắng sau đó đã góp phần hạ gục Blackburn nhanh chóng. Tuy vậy có lẽ hết sức may mắn cho Blackburn, đối thủ truyền kiếp của Liverpool, Manchester United chỉ có thể cầm hòa một trận với West Ham, vì vậy Blackburn nghiễm nhiên trở thành nhà vô địch. Đây là danh hiệu Premier League đầu tiên trong lịch sử CLB và cũng rất lâu nữa họ mới có thể trở lại khi đang lụm ngặn ở giải hạng Nhất. 

Huyền thoại Shearer vô địch giải đấu cùng Blackburn

Leicester City 1 lần:

Trước mùa giải 2015-2016 diễn ra, những người lạc quan nhất vẫn không thể tưởng tượng ra viễn cảnh vô địch của Leicester City Không một ai, ngay cả những CĐV trung thành của "Bầy Cáo" tin rằng đội bóng thân yêu của mình sẽ đăng quang tại Ngoại hạng Anh sau một mùa giải trụ hàng thành công. Tỷ lệ đặt cược ban đầu của nhà cái cho khả năng vô địch của Leicester chỉ là 5000/1 (đặt 1 ăn 5000), một con số cho thấy CLB này không có bất kỳ cơ hội nào để lên ngôi. Phải thừa nhận một điều rằng đây là mùa giải mà các "đại gia" của Ngoại hạng Anh như Chelsea, Man Utd, Man City hay Arsenal thi đấu không thực sự đúng với đẳng cấp vốn có. Song cho dù có như vậy đi chăng nữa thì việc Leicester đăng quang là hoàn toàn xứng đáng. Kể từ tháng 2 đến nay, thầy trò Ranieri chỉ để thua đúng 1 trận trước Arsenal vào Lễ tình nhân trước khi bất bại trong cả 10 trận đấu sau đó để vô địch trước 2 vòng đấu. Người viết nên câu chuyện cổ tích của Leicester là “Gã thợ hàn” Ranieri còn những Wes Morgan, Riyad Mahrez hay Jamie Vardy là các nhân vật chính đã cho thấy tài năng và lòng quả cảm trong suốt cả mùa giải đầy sóng gió. Dù xuất thân từ những giải đấu hạng dưới nhưng giờ đây, họ đã nằm trong đội hình xuất sắc nhất giải Ngoại hạng Anh. Trong đó, Mahrez giành danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất của hiệp hội cầu thủ còn các nhà báo Anh tôn vinh cái tên Jamie Vardy. Chỉ tiếc rằng, sau cái chết đột ngột của chủ tịch Vichai Srivaddhanaprabha, Leicester đã không còn chính mình và phải xuống chơi ở giải hạng Nhất ở mùa giải năm ngoái

Một phút huy hoàng còn hơn lẻ loi suốt trăm năm

Liverpool 1 lần:

Thầy trò Jurgen Klopp trình diễn phong độ cực kỳ ấn tượng kể từ đầu mùa với 28 chiến thắng, 2 trận hòa và chỉ duy nhất một lần thất bại trước Watford, giành được 86 điểm. Họ vô địch giải đấu sớm trước 7 vòng phá kỉ lục mà Manchester United (mùa 2000-2001) cùng Manchester City (mùa 2017-2018) đang nắm giữ khi kết thúc cuộc đua vô địch trước 5 vòng. Sau 30 năm mòn mỏi chờ đợi, cuối cùng các Liverpudlian mới có được niềm vui lên ngôi ở giải đấu cao nhất nước Anh. Danh hiệu thứ 19 trong lịch sử, nhưng đây mới là lần đầu tiên Liverpool đăng quang trong kỷ nguyên Premier League.

    Danh hiệu Premier League lần đầu tiên trong lịch sử của Liverpool

Các đội bóng tham dự ở mùa giải hiện tại 

Luton, Burnley, Sheffield United  3 đội bóng giành vé thăng hạng sẽ cùng 17 đội còn lại bao gồm Arsenal, Aston Villa, Bournemouth, Brentford, Brighton, Burnley, Chelsea, Crystal Palace, Everton, Fulham, Liverpool, Man City,  Man United, Newcastle, Nottingham Forest, Tottenham, West Ham, Wolves tranh tài ở mùa giải này.

20 đội bóng tham dự Ngoại Hạng Anh mùa này

Vé xem trực tiếp

Lượng khán giả đến xem trận đấu và doanh thu bán vé ước tính tạo ra khoảng 760 triệu bảng trong một mùa giải Premier League. Mỗi câu lạc bộ có giá vé khác nhau, trong nhóm Big Six, Man City là đội có giá vé vào sân nhỏ nhất với 109 bảng Anh, tiếp theo đó là Man Utd với 117 bảng Anh, đội cao nhất trong nhóm này cũng như cả Ngoại Hạng Anh là Arsenal với 166 bảng Anh.

Như hiện tại, ở Việt Nam là các fan hâm mộ muốn xem trận đấu khuôn khổ giải Ngoại hạng Anh, bạn có thể tải phiên bản trả phí K+ 1 ứng dụng OTT của VAS. Tuy nhiên như thường lệ Chao lua TV cũng đơn vị cung cấp và phát sóng trực tiếp miễn phí toàn bộ các trận đấu thuộc giải này. Hãy truy cập website của chúng tôi thường xuyên để theo dõi lịch thi đấu và kết quả thi đấu, cùng các bài tin tức nhận định thể thao mới nhất về giải Ngoại hạng Anh nhé.