Serie A là gì? Scudetto là gì? Những cột mốc đáng nhớ của giải đấu từng được coi là “cái rốn của vũ trụ”

Giải vô địch quốc gia Italia Serie A được xem là một trong những giải bóng đá hấp dẫn nhất hành tinh. Nhưng ít ai biết về Serie A là giải gì? Scudetto là gì? Những cột mốc đáng nhớ của Serie A. Hãy cùng trực tiếp bóng đá Chảo Lửa TV tìm hiểu về những vấn đề này nhé.

Serie A là giải gì?

Seria A là giải bóng đá vô địch quốc gia Ý. Giải đấu Seria A với sự tham gia của 20 đội bóng. Serie A có tên đầy đủ là Serie A TIM (được tài trợ bởi TIM). Giải đấu này được thành lập từ đầu mùa giải 1929/30, với gần 100 năm tuổi đời đây là một trong những giải đấu danh tiếng và truyền thống nhất Thế giới.

Serie A hiện đang là giải đấu đứng đầu trong BXH UEFA (xếp sau là Ngoại hạng Anh và La Liga). Giải đấu cũng từng giữ vị trí dẫn đầu trong những giai đoạn 1986-1988 và 1990-1999. Những đội bóng nổi tiếng của Serie A như Juventus, Inter Milan và AC Milan là những thành viên sáng lập G14. Đây là nhóm đại diện cho các câu lạc bộ hàng đầu châu Âu lớn nhất và uy tín nhất. Trong đó, Inter Milan là đội bóng duy nhất chưa từng xuống hạng.

Inter Milan là CLB chưa từng xuống hạng ở Serie A

Scudetto là gì?

“Scudetto” bắt nguồn từ chữ “scudo”, nghĩa là “cái khiên”. “Scudetto” nghĩa là “cái khiên nhỏ”, chỉ sự thống nhất về mặt thể thao của nước Ý, với 3 màu là quốc kì Italia. Các đội bóng đoạt Scudetto được thêu chiếc khiên này lên ngực áo trong mùa bóng mà họ là đương kim vô địch Serie A. Mỗi chiếc khiên có chiều dài 8 cm. Biểu tượng của nhà Savoia (chữ thập trắng trên nền đỏ, phía trên là vương miện của dòng họ có công thống nhất Italia này) là hình thức đầu tiên mà người ta áp dụng nhằm tôn vinh những nhà vô địch. Nó được gắn đầu tiên lên ngực của Genoa, mùa 1924/25. Scudetto (chiếc khiên 3 màu) chính thức xuất hiện mùa 1946/47.

Những đội vô địch Serie A sẽ có vinh dự được thêu lên huy hiệu Scudetto lên ngực áo ở mùa giải tiếp theo

Người phát minh ra Scudetto chính là nhà thơ và nhà soạn kịch người Ý Gabriele D’Annunzio. Khi còn trẻ, ông là một tín đồ của bóng đá, vào năm 1887, ông đến London mua quả bóng từ nhà cung cấp sản xuất quả bóng của Football League để mang về quê hương Pescara chơi cùng với bạn bè. Năm 1920, D’Annunzio đưa ra đề xuất các đội bóng của địa phương thừa nhận chủ quyền nước Ý với thành phố bằng một chiếc khiên nhỏ có ba màu trên áo là màu xanh lá cây, trắng và đỏ. Đến năm 1924, FIGC phê duyệt đề xuất và quyết định tôn vinh nhà vô địch bằng cách cho phép họ mang huy hiệu scudetto trên áo đấu. Từ đó, Scudetto trở thành biểu tượng của nhà đương kim vô địch ở các giải thể thao của Ý.

Trong lịch sử bóng đá Italia, đã có 3 lần Scudetto bị tước, đều dính đến các đội bóng của thành phố Torino. Torino không được trao Scudetto mùa 1926/27, vì các quan chức Torino đã hối lộ cầu thủ Allemandi của Juve để Juve thua Torino 1-2 trong trận đấu quyết định chức VĐ ngày 5/6/1927. Juve bị tước 2 Scudetto mùa 2004/05 và 2005/06 do những dính líu trực tiếp của họ vào vụ bê bối Calciopoli.

Những cột mốc đáng nhớ của Serie A

Từ năm 1898 đến năm 1922, giải đấu được tổ chức phân chia thành các giải nhỏ theo các vùng ở nước Ý. Vì ngày càng có nhiều đội tham dự các giải vô địch khu vực, Liên đoàn bóng đá Ý (FIGC) đã tách CCI (Italian Football Confederation) vào năm 1921, thành lập Lega Nord (Liên đoàn bóng đá miền Bắc) tại Milano, tiền thân của Lega Serie A ngày nay. Khi các đội thuộc CCI gia nhập lại, FIGC đã tạo ra hai giải đấu là Bắc Italia và Nam Italia. Năm 1926, do khủng hoảng nội bộ và áp lực từ chế độ phát xít, FIGC đã thay đổi luật, bổ sung thêm các đội miền Nam vào giải đấu quốc gia. 1929/30 là mùa giải đầu tiên Serie A khởi tranh. 

Chiếc cúp của Serie A được gọi là Coppa Campioni d'Italia, đã chính thức được sử dụng kể từ mùa giải 1960/61.

Ở mùa giải 2017/18, Serie A chính thức áp dụng công nghệ hỗ trợ trọng tài bằng video (VAR).

Thể thức thi đấu của Serie A

Serie A thi đấu với thể thức 20 đội đá vòng tròn như ngày nay kể từ mùa 2004/05. Chỉ có mùa 1947/48 số đội tham dự giải là 21 đội vì lý do chính trị. Những mùa giải tại Serie A trước đó có 16 hoặc 18 đội bóng tham dự. 

Giải sẽ thi đấu theo thể thức đá vòng tròn, mỗi đội sẽ thi đấu 38 trận. Theo BXH UEFA kể từ mùa giải 2024/25, 5 đội đầu bảng Serie A sẽ giành vé trực tiếp dự vòng bảng Champions League, đội đứng thứ 6 sẽ tham dự Europa League và đội đứng thứ 7 sẽ tham dự UEFA Conference League. 3 đội bóng cuối bảng sẽ xuống chơi tại Serie B mùa giải tiếp theo, còn 3 đội thay thế sẽ là 2 đội đứng đầu Serie B, suất lên hạng cuối cùng sẽ được xác định qua loạt trận play-off giữa các đội đứng hạng 3 đến 8 tại Serie B để chọn ra một đội bóng duy nhất.

Cách thức tính điểm của Serie A

Khi một trận đấu tại Serie A kết thúc thì đội bóng thắng cuộc sẽ được nhận 3 điểm, đội thua không được điểm nào. Với những trận có kết quả hòa thì mỗi đội sẽ được cộng 1 điểm. 

Trường hợp hai hoặc nhiều câu lạc bộ có tổng điểm bằng nhau thì thứ tự trong bảng xếp hạng Serie A sẽ được sắp xếp dựa trên những yếu tố: So sánh điểm đối đầu giữa các đội; Hiệu số bàn thắng những trận đối đầu; Xét hiệu số bàn thắng chung của từng đội trong cả mùa giải;  Tổng số bàn thắng trong cả giải đấu mà từng câu lạc bộ ghi được. 

Nếu điểm số này có liên quan đến chức vô địch hay quyết định việc lên - xuống hạng của các câu lạc bộ thì sẽ phân định bằng cách tổ chức cho 2 đội đá trận play - off tại một sân vận động trung lập. Khi vẫn bất phân thắng - bại thì sẽ phải xác định bằng phương pháp tung đồng xu. 

Sau khi kết thúc 38 vòng đấu đội bóng nào có tổng điểm tích lũy cao nhất thì sẽ lên ngôi vô địch Serie A và nhận được chiếc cup Coppa Campioni d’Italia cùng danh hiệu Scudetto cao quý.

 

Các đội bóng từng vô địch Serie A

Juventus (36): 1905, 1925–26, 1930–31, 1931–32, 1932–33, 1933–34, 1934–35, 1949–50, 1951–52, 1957–58, 1959–60, 1960–61, 1966–67, 1971–72, 1972–73, 1974–75, 1976–77, 1977–78, 1980–81, 1981–82, 1983–84, 1985–86, 1994–95, 1996–97, 1997–98, 2001–02, 2002–03, 2004–05*, 2011–12, 2012–13, 2013–14, 2014–15, 2015–16, 2016–17, 2017–18, 2018–19, 2019–20

AC Milan (18): 1901, 1906, 1907, 1950–51, 1954–55, 1956–57, 1958–59, 1961–62, 1967–68, 1978–79, 1987–88, 1991–92, 1992–93, 1993–94, 1995–96, 1998–99, 2003–04, 2010–11

Inter Milan (18): 1909–10, 1919–20, 1929–30, 1937–38, 1939–40, 1952–53, 1953–54, 1962–63, 1964–65, 1965–66, 1970–71, 1979–80, 1988–89, 2005–06,[nb 2] 2006–07, 2007–08, 2008–09, 2009–10

Genoa (9): 1898, 1899, 1900, 1902, 1903, 1904, 1914–15, 1922–23, 1923–24

Torino (7): 1926–27**, 1927–28, 1942–43, 1945–46, 1946–47, 1947–48, 1948–49, 1975–76

Bologna (7): 1924–25, 1928–29, 1935–36, 1936–37, 1938–39, 1940–41, 1963–64

Pro Vercelli (7): 1908, 1909, 1910–11, 1911–12, 1912–13, 1920–21, 1921–22 (CCI)

Roma (3): 1941–42, 1982–83, 2000–01

Napoli (2): 1986–87, 1989–90

Lazio (2): 1973–74, 1999–2000

Fiorentina (2): 1955–56, 1968–69

Những đội vô địch 1 lần: Cagliari (1969-70), Casale (1913-14), Novese (1921–22 (FIGC)), Hellas Verona (1984-85) và Sampdoria (1990-91)